Τι είναι ο ιός HIV και το AIDS;\
Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus) είναι ο ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας και σε αντίθεση με άλλους ιούς παραμένει στο σώμα για πάντα από τη στιγμή της μόλυνσης. Είναι ρετροϊκός ιός αφού έχει τη δυνατότητα να παράγει DNA από το RNA με τη βοήθεια της αντίστροφης μεταγραφάσης και ενσωματώνεται στο γονιδίωμα του ανθρώπου. Προσβάλλει πολλά κύτταρα αλλά κυρίως τα μακροφάγα και CD4 λεμφοκύτταρα. Καθημερινά παράγονται εκατομμύρια ιοί στο σώμα μας αλλά εξουδετερώνονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο HIV όμως διαθέτει μηχανισμούς που τον κάνουν ανθεκτικό και αναπαράγεται συνεχώς μειώνοντας τον αριθμό και τη δράση των CD4 λεμφοκυττάρων. Έτσι, ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσει τους μολυσματικούς παράγοντες.Ο ρυθμός της αναπαραγωγής του είναι πολύ γρήγορος και η ικανότητα μετάλλαξης του πολύ μεγάλη. Όταν ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων πέσει αρκετά τότε λέμε ότι το άτομο έχει AIDS. Τα άτομα που προσβάλλονται από HIV λέγονται οροθετικά.
Το AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) είναι το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας και αποτελεί το προχωρημένο στάδιο της HIV νόσου. Όταν ο HIV ιός αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα τότε το άτομο έχει AIDS. Αρχικά το άτομο μολύνεται με τον HIV και μπορεί να περάσουν 2 έως και 10 χρόνια μέχρι να αναπτυχθεί σε AIDS. Με τη χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων ο οργανισμός μπορεί να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που άτομα μολυσμένα με HIV δεν εμφανίζουν ποτέ AIDS λόγω του καλού ανοσοποιητικού τους συστήματος.
Συμπτώματα
Συνήθως τα άτομα που έχουν προσβληθεί από τον ιό παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα αλλά υπάρχουν και κάποια άλλα, τα οποία φαίνονται υγιή και δε γνωρίζουν για την ύπαρξη του. Για να σιγουρευτεί λοιπόν κανείς πως δεν είναι οροθετικός θα πρέπει να κάνει το ειδικό τεστ αίματος για τον HIV. Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης είναι ανάλογα με αυτά της λοιμώδους μονοπυρήνωσης ή της ηπατίτιδας. Κάποια άλλα συμπτώματα είναι τα γνωστά σε όλους πυρετός, πονόλαιμος, δυσφορία κ.λπ. Η μόλυνση σταδιακά μειώνει την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος. Το στάδιο μετά την πρωτολοίμωξη χαρακτηρίζεται ως ασυμπτωματικό και είναι το στάδιο Α κατά CDC. Καθώς προχωράει η νόσος, εμφανίζονται εκδηλώσεις ανοσοανεπάρκειας όπως πυρετός, διάρροιες, μυκητίαση του στοματοφάρυγγα, τριχωτή λευκοπλακία, ιδρώτας το βράδυ κ.λπ. Αυτό είναι το δεύτερο στάδιο της νόσου κατά CDC. Σε προχωρημένο στάδιο τα συμπτώματα είναι πιο επικίνδυνα για την υγεία αφού η ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος προκαλεί νεοπλασίες όπως είναι το σάρκωμα Kaposi και τα Non-Hodgkin Β-λεμφώματα καθώς επίσης και καιροσκοπικές λοιμώξεις όπως πνευμονία από Pneumocystis Carini, χρόνια λοίμωξη από έρπητα κ.λπ. Οι εκδηλώσεις αυτές εμφανίζονται σε διάστημα 8-10 ετών και τότε λέμε πως ο ασθενής είναι στο στάδιο C κατά CDC.
Πως μεταδίδεται;
Ο κυριότερος και πιο συχνός τρόπος μετάδοσης της HIV λοίμωξης είναι η σεξουαλική επαφή μιας και ο ιός αυτός εντάσσεται στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Άλλοι τρόποι μετάδοσης του είναι με το αίμα όπως με κοινή χρήση συριγγών ανάμεσα σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών και από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και του θηλασμού. Ο HIV ανιχνεύεται σε συγκεκριμένα υγρά του ανθρώπινου σώματος όπως το αίμα, το μητρικό γάλα, το σπέρμα, τα προσπερματικά κολπικά και πρωκτικά υγρά. Για το λόγο αυτό δε μεταδίδεται με άλλους τρόπους όπως το σάλιο, το φιλί, τη χειραψία, τον ιδρώτα, τα ούρα, το τσίμπημα εντόμων κ.λπ. Τα πρώτα κρούσματα της επιδημίας αυτής εμφανίστηκαν στην Αφρική και στην Ασία σε ομοφυλόφιλους άνδρες και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν παγκοσμίως.
Πρόληψη
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμα κάποιο εμβόλιο που να προλαμβάνει από την HIV λοίμωξη. Παρ’ όλα αυτά, η χρήση προφυλακτικού παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξάπλωση της επιδημίας και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να παραλείπεται κυρίως όταν κάποιος από τους συντρόφους είναι οροθετικός και το γνωρίζει. Άλλοι εναλλακτικοί τρόποι πρόληψης αποτελούν η αποφυγή εναλλαγής πολλαπλών συντρόφων και οι μονογαμικές σχέσεις.
Θεραπεία
Για να αντιμετωπιστεί η HIV λοίμωξη, γίνεται χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων με ιοστατική δράση. Αυτά αναστέλλουν τη δράση των ενζύμων του ιού και γίνεται ανασυγκρότηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα φάρμακα αυτά έχουν βοηθήσει πολύ καθώς μειώνουν την εμφάνιση καιροσκοπικών λοιμώξεων αλλά σε καμία περίπτωση δεν εξουδετερώνουν οριστικά τον ιό μιας και δεν έχει βρεθεί ακόμα ο τρόπος της εκρίζωσης του. Ακόμα και αυτά βέβαια μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες και να μη βοηθήσουν την κατάσταση. Η χρήση τους ξεκινάει όταν ανιχνευτεί μικρός αριθμός CD4 λεμφοκυττάρων. Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που έχουν τον HIV ιό πάσχουν από νοσήματα όπως σακχαρώδη διαβήτη, νεφροπάθεια κ.λπ. και πρώιμη γήρανση.
Δερματικές εκδηλώσεις της HIV/AIDS νόσου
Δερματικές εκδηλώσεις της HIV/AIDS νόσου
Οι παρακάτω δερματικές εκδηλώσεις σε άτομα με HIV λοίμωξη είναι συνήθως πιο έντονες και η διάρκεια τους, η ευκολία υποτροπών και η έκταση των εξανθημάτων μεγαλύτερη απ’ ότι σε ένα υγιές άτομο. Αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε την ύπαρξη της νόσου.
ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ
Την πιο συχνή δερματική εκδήλωση του HIV αποτελεί η σμηγματορροική δερματίτιδα η οποία εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή του τριχωτού, το πρόσωπο και το θώρακα. Συνήθως εμφανίζεται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου αλλά δεν αποκλείεται η εμφάνιση της και στο πρώιμο στάδιο. Τα συμπτώματα της υποχωρούν κατά τη θεραπεία με τα αντιρετροϊκά φάρμακα.
ΕΡΠΗΤΑΣ ΖΩΣΤΗΡΑΣ
Στα οροθετικά άτομα η κλινική εικόνα του έρπητα ζωστήρα είναι συνήθως πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο διάστημα απ’ ότι στα υγιή άτομα. Αποτελεί καιροσκοπική λοίμωξη και η εμφάνιση του είναι αποτέλεσμα του χαμηλού επιπέδου CD4 λεμφοκυττάρων. Για το λόγο αυτό, είναι συχνή η εμφάνιση του σε άτομα με προχωρημένη HIV λοίμωξη υπό τη μορφή αιμορραγικού, νεκρωτικού ζωστήρα ή επεκτεινόμενο σε πολλά δερμοτόμια.
ΑΠΛΟΣ ΕΡΠΗΤΑΣ
Όταν παρατηρείται απλός έρπητας για διάστημα περισσότερο του ενός μήνα σε άτομα μολυσμένα με HIV, αυτό σημαίνει ότι έχουν AIDS. Είναι επίπονος, προκαλεί πυρετό και εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και την περιπρωκτική περιοχή. Η δερματική αυτή εκδήλωση σχετίζεται όπως και η προηγούμενη με προχωρημένο στάδιο και ανοσοανεπάρκεια. Μπορεί να εμφανιστεί με βαθιές επώδυνες ελκώσεις, ως ερπητική ονυχία, περιονυχία ακόμα και στον οισοφάγο και τον στοματοφάρυγγα.
ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΑΠΟ CANDIDA
Η εμφάνιση μυκητίασης από candida σε άτομα με HIV προμηνύει την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, η καντιντίαση του οισοφάγου και των πνευμόνων αποτελούν χαρακτηριστικό σύμπτωμα του AIDS. Η μυκητίαση εμφανίστηκε στα πρώτα κιόλας κρούσματα της νόσου του HIV. Οι γυναίκες πάσχουν συνήθως από αιδοιοκολπίτιδες ενώ μεγάλο ποσοστό των ασθενών αυτών εμφανίζει στοματοφαρυγγική καντιντίαση με διαφορετικούς τρόπους. Ως γωνιακή χειλίτις βρίσκεται στις γωνίες των χειλιών έχοντας ερυθρό χρώμα. Ως υπερπλαστική μορφή η γλώσσα έχει ένα λευκωπό επίχρυσμα και ως ατροφική εκδηλώνεται με ατροφικές θηλές και λείο βλεννογόνο στη ραχιαία επιφάνεια της. Τέλος, μπορεί να προσβάλλει τον φάρυγγα δημιουργώντας λευκές, τυρώδεις αποικίες.
ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΗ ΤΕΡΜΙΝΘΟΣ
Η μολυσματική τέρμινθος μπορεί να προσβάλλει τα παιδιά αλλά αποτελεί και σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Εμφανίζεται στο δέρμα σχηματίζοντας ομάδες από μικρές ομφαλωτές βλατίδες, οι οποίες περιέχουν ένα λευκό υλικό τον πυρήνα της τερμίνθου. Στα οροθετικά άτομα, οι ομάδες αυτές είναι πυκνότερες και οι βλατίδες μεγαλύτερες.
ΤΡΙΧΩΤΗ ΛΕΥΚΟΠΛΑΚΙΑ
Ως τριχωτή λευκοπλακία ορίζουμε την αλλοίωση του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας και της γλώσσας. Παρατηρείται αρκετά συχνά σε ασθενείς με HIV λοίμωξη και έτσι η εμφάνιση της προϊδεάζει για μόλυνση από τον ιό. Τη συναντάμε με λευκές πτυχώσεις γύρω από τη γλώσσα ενώ δεν παρουσιάζει κάποιο άλλο σύμπτωμα όπως πόνο. Μπορεί να εμφανιστεί και σε πρώιμο στάδιο αλλά συνήθως τη συναντάμε όταν πέσει αρκετά ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων.
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ ΘΥΛΑΚΙΤΙΔΑ
Η ηωσινοφιλική θυλακίτιδα εμφανίζεται ως μικρά ερυθρά βλατιδοφλυκταινίδια που μοιάζουν με τσιμπήματα εντόμου στο θώρακα, τον βραχίονα, την κεφαλή και τον τράχηλο. Με έντονη τριβή ή μετά από κνησμό μπορεί να μολυνθούν και να προκαλέσουν σταφυλόκοκκο. Κάνει την εμφάνιση σε προχωρημένο συνήθως στάδιο της νόσου.
ΣΑΡΚΩΜΑ KAPOSI
Το σάρκωμα Kaposi έχει καιροσκοπικό χαρακτήρα και ήταν από τα πρώτα δερματικά συμπτώματα του AIDS σε χώρες όπως η Αφρική. Εμφανιζόταν κυρίως σε ομοφυλόφιλους άνδρες αλλά πλέον αποτελεί σπάνια κλινική εκδήλωση μιας και η ρετροϊκή θεραπεία βοήθησε στην μείωση του. Όπως ακριβώς και οι περισσότερες δερματικές εκδηλώσεις της νόσου, μπορεί να εμφανιστεί στο πρώιμο στάδιο της αλλά συνήθως κάνει την εμφάνιση του σε προχωρημένο στάδιο όταν ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων μειωθεί αισθητά. Σχηματίζει ερυθρές βλατίδες ή κηλίδες σε όλο το σώμα αλλά κυρίως στα κάτω άκρα. Οι βλάβες αυτές επεκτείνονται σε όλο το σώμα. Μπορεί επίσης να προσβάλλει τους λεμφαδένες. Το σάρκωμα σε προχωρημένο στάδιο είναι απειλητικό για τη ζωή του ασθενή αλλά οι σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες έχουν βοηθήσει στην αντιμετώπιση του. Πλέον εμφανίζεται σπάνια.
ΚΝΗΣΜΟΣ ΚΑΙ ΞΗΡΟΔΕΡΜΙΑ /ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΞΑΝΘΗΜΑΤΑ
Η εμφάνιση δερματικών εξανθημάτων οδηγεί σε έντονο κνησμό, ο οποίος με τη σειρά του δημιουργεί ξηροδερμία στο ήδη ευαίσθητο δέρμα. Έχει επίσης παρατηρηθεί πως η αντιρετροϊκή θεραπεία είναι υπεύθυνη για μεγάλο ποσοστό φαρμακευτικών εξανθημάτων.
